Przemysłowe środki smarne – klasyfikacja smarów i olejów. Jakie smary do centralnego smarowania stosować?

Wysokiej jakości środki smarne zwiększają bezpieczeństwo maszyn i urządzeń przemysłowych i w konsekwencji poprawiają ich efektywność oraz wpływają na redukcję kosztów. Zarówno olej do centralnego smarowania, jak i środki smarne stosowane w smarownicach automatycznych czy ręcznych, powinny być dostosowane do specyficznych warunków pracy, panujących w danym przedsiębiorstwie. Jakie rodzaje olejów i smarów do centralnego smarowania oraz innych środków smarnych można wyróżnić i czym kierować się przy ich doborze?

Klasyfikacja środków smarnych

Jedną z prób ujednolicenia klasyfikacji środków smarnych stanowi norma ISO 8681 i uszczegóławiająca ją norma ISO 6743, wydzielająca 18 grup przemysłowych środków smarowych, oznaczonych kodem literowym. Klasyfikacja ta wydziela m.in. środki smarne do układów smarowania przelotowego (grupa A), smary i oleje przekładniowe (grupa C), smary do łożysk, wrzecion i sprzęgieł współpracujących (grupa F), środki stosowane podczas obróbki metali (grupa M), środki smarowe do turbin (grupa T) i o innych zastosowaniach (grupa Y).

Rodzaje olejów przemysłowych. Jaki olej do centralnego smarowania?

Oleje wykorzystywane w przemyśle dzieli się przede wszystkim ze względu na ich zastosowanie – wyróżnić można m.in.:

• oleje maszynowe – wykorzystywane do smarowania szczególnie obciążonych elementów maszyn i urządzeń przemysłowych (np. prowadnice, łożyska), również jako środek smarny do smarowania przelotowego i kąpielowego czy olej do centralnego smarowania,
• oleje przekładniowe – stosowane w przypadku przekładni przemysłowych, pracujących w skrajnie trudnych warunkach,
• oleje konserwacyjne, stosowane jako ochrona czasowa w warunkach wzmożonej wilgotności – zapobiegają one korozji metali, powierzchni po obróbce chemicznej czy pokrytych powłoką galwaniczną.
• oleje turbinowe, wykorzystywane do smarowania oraz chłodzenia turbin (parowych, wodnych, gazowych),
• oleje hydrauliczne, wykorzystywane m.in. w siłownikach hydraulicznych, amortyzatorach olejowych, układach hamulcowych,
• oleje do form ceramicznych, stosowane w przemyśle ceramicznym,
• oleje do hartowania, wykorzystywane podczas obróbki cieplnej elementów z żeliwa i stali,
• oleje do obróbki plastycznej – wykorzystuje się je w procesie kucia na zimno, jako ciecz chłodząco-smarującą,
• oleje emulgujące i nieemulgujące do obróbki metali.

W przypadku wyboru oleju do centralnego smarowania należy kierować się wskazaniami producenta danej maszyny i warunkami jej pracy. Przykładowo, w przypadku maszyn rolniczych zalecane jest stosowanie biodegradowalnego oleju do centralnego smarowania – ze względu na bezpieczeństwo środowiska. Zalecenia producentów często bywają jednak ogólne. Dlatego też w razie problemów z doborem oleju do centralnego smarowania zachęcamy do kontaktu z nami. Dzięki wieloletniemu doświadczeniu jesteśmy w stanie właściwie dopasować środki smarne do wymagań konkretnej maszyny.

Rodzaje smarów technicznych

Smary przemysłowe swoje nazwy zawdzięczają zastosowanym w nich zagęszczaczom i dodatkom uszlachetniającym. Na tej podstawie, wyróżnić można m.in.:

• smar litowy – uniwersalny, odporny na działanie wody, przeznaczony do stosowania w maszynach przemysłowych i środkach transportu w temperaturach do 125 st. C, m.in. jako smar do łożysk,
• smar molibdenowy – stosowany przy dużych obciążeniach, w trudnych warunkach pracy,
• smar miedziowy – smar odporny na wysokie temperatury (do 1100 st. C), wykorzystywany w przemyśle ciężkim do zabezpieczania sworzni, nakrętek, łączników rur kolektorów cieplnych,
• smar grafitowy – wykorzystywany do ochrony mocno obciążonych powierzchni, odporny na działanie czynników atmosferycznych,
• smar silikonowy – nietoksyczny, dopuszczony do kontaktu z żywnością,
• smar bentonitowy – kolejny rodzaj smaru odpornego na wysokie temperatury, wykorzystywany, gdy zbyt wysokie temperatury pracy uniemożliwiają stosowanie smarów uniwersalnych, np. litowych.

Na co zwrócić uwagę przy doborze środka smarnego?

Pierwszą kwestię stanowi decyzja – smar czy olej? Oleje przemysłowe, poza smarowaniem elementów, spełniają również funkcję chłodzącą i czyszczącą. Smary z kolei pozostają w miejscu pierwotnego zaaplikowania – wykorzystuje się je więc m.in. w przypadku, gdy częste uzupełnianie środka smarnego jest utrudnione bądź ekonomicznie nieopłacalne.

Smar czy olej do centralnego smarowania należy koniecznie dobrać do parametrów środowiska pracy, takich jak temperatura, obciążenie czy specyficzne wymagania danego przemysłu – przykładowo, w branży spożywczej zachodzi konieczność stosowania smarów dopuszczonych do kontaktu z żywnością, z kolei w przypadku maszyn i urządzeń pracujących na terenach ujęć wody, na obszarach leśnych, w parkach narodowych i innych miejscach, gdzie nie można dopuścić do trwałego skażenia obszaru w przypadku awarii zalecane jest stosowanie biodegradowalnych środków smarnych.

Bibliografia

Kurzacz T., 2015: Klasyfikacja środków smarnych. Główny Mechanik – dodatek Smarowanie i mechanizmy, nr lipiec-sierpień 2015. Dostęp online: https://glowny-mechanik.pl/2015/09/09/klasyfikacja-srodkow-smarnych/

Zajezierska A., 2016: Biodegradowalne smary plastyczne. Instytut Nafty i Gazu – Państwowy Instytut Badawczy, Kraków. Dostęp online: https://www.inig.pl/magazyn/prace_naukowe/197.pdf